در دنیای تجارت امروز، قوانین اینکوترمز به یک بخش اساسی و اجتناب‌ناپذیر از زبان تجارت مبدل شده که در سراسر جهان و به منظور فروش محصولات در قراردادها گنجانیده شده تا بیانگر قوانین و راهنما جهت استفاده واردکنندگان، صادرکنندگان، وکلا، شرکت‌های حمل، بیمه و دانشجویان تجارت بین‌المللی باشد. این قوانین در سرتاسر جهان مورد تأیید دولت‌ها، مراجع قانونی و کارپردازان بازرگانی به منظور تفسیر مشترك رایج‌ترین اصطلاحات تجاری دنیا می‌باشد.
ریشه لغت اینکوترمز از مخفف‌سازی سه لغت لاتین International Commercial Terms به معنای اصطلاحات تجارت بین‌الملل تشکیل شده که مهمترین علت کاربرد آن تعیین دقیق و روشن حدود مسئولیت‌ها، ریسک‌ها و هزینه‌ها در فرآیند تجارت بین‌الملل بین فروشنده، خریدار و همچنین اشخاص حقوقی/حقیقی دخیل در فرآیند تجارت می‌باشد که هر دوره توسط اتاق بازرگانی بین‌الملل مورد بازنگری و بازنشر قرار می‌گیرد. اینکوترمز اولین بار در سال 1936 تدوین شد و در تاریخ اول ژانویه 2011 آخرین نسخه آن که به اینکوترمز 2010 موسوم است، منتشر گردید.
اینکوترمز 2010 نسخه هشتم و نهایی از اینکوترمزها می‌باشد، که در 11 قانون تعریف شده و بر مبنای طریقه حمل به دو دسته کلی تقسیم‌بندی می‌شوند:

گروه اول؛ این گروه شامل اینکوترمزهایی می‌باشد که تمامی طرق حمل را دربرمی‌گیرد و متشکل از 7 قانون می‌باشد:

۱. EXW تحویل درب کارخانه
در این روش فروشنده، کالا را در محل تولید و یا انبار کالا به خریدار تحویل می‌دهد و کلیه مسئولیت‌ها و هزینه‌ها، اعم از بارگیری، حمل و نقل، بیمه، گمرک و ریسک خرابی کالا بر عهده خریدار است.

FCA .2 تحویل در نقطه‌ای معین در کشور مبدأ
به معنای این است که فروشنده، کالا را پس از ترخیص صادراتی در محل مقرر به حمل‌کننده تعیین شده از سوی خریدار تحویل می‌دهد. با توجه به اینکه محل تحویل کشور خریدار باشد، بارگیري با خریدار است و نقطه ریسک فرآیند می‌باشد. هزینه حمل و بیمه با خریدار است، همچنین معمولاً و (نه الزاماً) عقد قرارداد حمل و بیمه به عهده خریدار می‌باشد.

۳. CPT کرایه حمل پرداخت شده
این قاعده که نوعی حمل مرکب می‌باشد، بر این مفهوم دلالت می‌کند که فروشنده، کالا را تهیه، حمل داخلی و ترخیص صادراتی نموده و هزینه‌های ترخیص صادراتی را خود پرداخت می‌کند. به‌علاوه حمل‌کننده کالا تا مقصد نهائی را انتخاب، قرارداد حمل را منعقد و کرایه را تا محل مشخص در قرارداد به عنوان مقصد نهایی پرداخت می‌نماید. ریسک و مسئولیت فروشنده زمانی که کالا را تحویل اولین حمل‌کننده می‌دهد، خاتمه می‌یابد. همچنین پرداخت هزینه بیمه و عقد قرارداد بازرسی با خریدار است.

4. CIP کرایه و بیمه حمل پرداخت شده
این قاعده از اینکوترمز بدین معنی است که فروشنده کالا را با اخذ مجوزهای صادراتی از کشور خود و ترخیص صادراتی، به حمل‌کننده‌ای که منتخب خود اوست و خود با آن حمل‌کننده قرارداد حمل منعقد کرده تحویل می‌دهد. به علاوه کرایه حمل کالا تا مقصد را پرداخت کرده و کالا را تا مقصد بیمه نموده، هزینه بیمه را هم پرداخت می‌نماید.

DAT .5 تحویل در پایانه کشور مقصد
این اصطلاح بدین معنی است که فروشنده تمام هزینه‌های حمل و نقل (هزینه صادرات، حمل، تخلیه از حامل اصلی در بندر مقصد و هزینه‌های بندر مقصد) و فرض قبول تمامی ریسک‌ها تا پایانه مقصد را عهده‌دار می‌شود. پایانه می‌تواند بندر، فرودگاه و مکان تبادل کالا تلقی گردد. ضمن اینکه حقوق ورودی، مالیات و هزینه‌های گمرکی بر عهده خریدار می‌باشد.

DAP .6 تحویل در نقطه‌ای معین در کشور مقصد
این اصطلاح می‌تواند برای تمامی حالات حمل و نقل و یا در فرآیندی که در آن بیش از یک حالت حمل و نقل وجود داشته باشد، استفاده شود. فروشنده مسئول هماهنگی حمل و تحویل کالا، آماده‌سازی جهت انجام تخلیه بار از وسیله نقلیه، در محل مورد توافق می‌باشد. در این روش پرداخت مالیات و پوشش بیمه بر عهده فروشنده نمی‌باشد.

DDP .7 تحویل در مقصد با پرداخت حقوق و عوارض گمرکی
فروشنده، مسئول تحویل کالا در محل قید شده در کشور خریدار است و پرداخت تمامی هزینه‌های انتقال کالا به مقصد از جمله حقوق ورودی و مالیات بر عهده وی می‌باشد. این ترم حداکثر تعهدات در فروشنده و حداقل تعهدات در خریدار را در بر می‌گیرد.

گروه دوم؛ این گروه شامل اینکوترمزهایی می‌باشد که شامل راه‌های آبی دریایی و داخلی (درون کشوری) هستند.

FAS .8 تحویل در کنار کشتی
محل خاتمه ریسک فروشنده کنار کشتی در بندر است. مسئولیت عقد و پرداخت هزینه حمل، بیمه و بازرسی به عهده خریدار است.
 

9. FOB (فوب)

فوب یا FOB زمانی اتفاق می‌افتد که فروشنده وقتی کالا را از روی نرده کشتی در بندر مبدأ عبور دهد ریسک خود را خاتمه داده است. هزینه حمل و همچنین عقد قرارداد حمل از بندر تحویل، بیمه و بازرسی به عهده خریدار است.

CFR .10 هزینه و کرایه حمل
همان C&F سابق اما مخصوص حمل دریایی است؛ کالا وقتی از روی نرده کشتی عبور می‌کند (بارگیری می‌شود) مسئولیت فروشنده خاتمه می‌یابد. پرداخت هزینه بیمه و عقد قرارداد آن با خریدار، و همچنین پرداخت هزینه حمل و عقد قرارداد آن با فروشنده است.

CIF .11 هزینه، کرایه و بیمه حمل
در این روش، وقتی کالا از روی نرده کشتی بارگیری می‌شود، مسئولیت فروشنده خاتمه می‌یابد. ضمن اینکه هزینه حمل، بیمه و عقد قرارداد آن‌ها با فروشنده است.

در جدول ذیل، حدود تمامی مسئولیت‌های خریدار و فروشنده منطبق با هر یک از قواعد اینکوترمز 2010 مشخص شده است.

منبع: اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران